Cầu máng Pontcysyllte (Pontcysyllte Aqueduct) là một kiệt tác kỹ thuật của thời kỳ Cách mạng Công nghiệp ở Anh, do kỹ sư nổi tiếng Thomas Telford thiết kế và hoàn thành vào năm 1805 sau một thập kỷ xây dựng từ 1795. Với chiều dài 307 mét nối qua thung lũng sông Dee ở xứ Wales và vươn tới độ cao 37 mét, Pontcysyllte được xem là một trong những cầu máng cao và dài nhất tại Vương quốc Anh, là công trình quy mô và sáng tạo vượt bậc trong ngành xây dựng cầu máng và kênh đào thời bấy giờ.
Điều làm cho cầu máng Pontcysyllte trở nên đặc biệt chính là sự đổi mới trong thiết kế và vật liệu sử dụng. Khác với các công trình cầu máng trước đây vốn làm từ gỗ và đá, Pontcysyllte tiên phong áp dụng cấu trúc sắt đúc. Cầu máng này được xây dựng từ 18 trụ rỗng cao và chắc chắn, làm bằng sắt và đá, tạo nên nền tảng nâng cao vững chắc để vận chuyển nước và thuyền qua sông mà không cần hệ thống khoá nước phức tạp – một sáng kiến vượt bậc của thời đại. Các trụ rỗng giúp giảm trọng lượng, tiết kiệm nguyên liệu, và tăng cường khả năng chịu lực của công trình.
Cầu máng Pontcysyllte trở thành biểu tượng của thời kỳ phát triển cơ khí và công nghệ mới. Trong bối cảnh kỹ thuật cầu máng còn non trẻ, công trình này không những giải quyết được bài toán về độ cao và sức nặng, mà còn mở ra hướng đi mới cho việc ứng dụng sắt trong các công trình xây dựng lớn. Từ kỹ thuật đúc sắt và sử dụng trụ rỗng, Telford đã đặt nền móng cho sự phát triển của các cầu và công trình vận chuyển phức tạp hơn trong thế kỷ tiếp theo.
Có nhiều giả thuyết về ý tưởng ban đầu khi thiết kế cầu máng Pontcysyllte. Một số nhà nghiên cứu cho rằng Telford đã lấy cảm hứng từ hệ thống cầu máng của người La Mã cổ đại, nơi các kênh dẫn nước được xây dựng để vận chuyển qua khoảng cách lớn. Thay vì dừng lại ở việc lấy cảm hứng, ông cải tiến và sáng tạo với vật liệu và kỹ thuật mới để tạo ra một công trình hiện đại, phù hợp với nhu cầu vận chuyển và điều kiện địa lý của Anh.
Một số giả thuyết cho rằng Thomas Telford chọn cách xây dựng 18 trụ rỗng thay vì trụ đặc nhằm đảm bảo công trình chịu được sự rung động và áp lực từ dòng nước cũng như thuyền lớn, giúp tạo ra độ bền vững cho công trình qua hàng thế kỷ.
Năm 2009, UNESCO công nhận cầu máng Pontcysyllte là Di sản Thế giới, đánh dấu sự công nhận toàn cầu đối với giá trị kỹ thuật và kiến trúc của công trình này. Đến nay, cầu máng không chỉ là điểm du lịch nổi tiếng mà còn là biểu tượng của tiến bộ kỹ thuật và tầm nhìn vượt thời đại trong thời kỳ Cách mạng Công nghiệp.
Cầu máng Pontcysyllte là niềm tự hào văn hóa và kỹ thuật của xứ Wales, minh chứng cho sự sáng tạo và nỗ lực không ngừng của những người tiên phong trong ngành xây dựng hạ tầng giao thông. Từ dòng nước chảy trên cầu máng, từ những thuyền nhẹ nhàng lướt qua, di sản này tiếp tục sống động và kể lại câu chuyện của một thời đại.